بوشهر یکی از آن شهر های جادوییست که میراث فرهنگی ناملموسش را زنده نگه داشته است. از داستانهای اعجاب انگیز و افسانهها گرفته تا مراسمهای شگفت انگیز سوگواریشان، بوشهر هر کدام را با سبک موسیقیایی خاص خودش دارد. هر ساله چندین جشنواره موسیقی در بوشهر برگذار میشود و ما قصد داریم به چند مورد از آنها نگاهی بیاندازیم.
جشنواره آوا نوا
در ابتدا بگذارید نگاهی بیاندازیم به جشنواره رسمی آوا و نوای محلی که هر ساله در هفته بوشهر برگذار میشوند. این یک رویداد برنامه ریزی شده در سطح کشوری است که شامل بسیاری از موضوعات میشود، از بازیهای سنتی گرفته تا مسابقات ورزشی. همچنین از نمایش خیابانی گرفته تا ترسیم طرحهای ساختمانهای تاریخی، این رویداد یک هفتهای، درست قبل از شروع سال نو نشاط و خلاقیت را برای مردم حاضر به ارمغان میآورد.
جشنواره آوا نوا هر سال از 1 مارس شروع میشود و تا 8 مارس ادامه پیدا میکند. این رویداد معمولا با ادای احترام به رئیسعلی دلواری و خالو حسین بردخونی آغاز میشود، دو شخصیت مهم از دوران 9 ماه مقاومت گروه دشتستانی در برابر محاصره بوشهر توسط انگلیس در سال 1915. پس از آن، اجراهای موسیقی گروههای فولک از بوشهر آغاز میشود و در شبهای آتی، گروههای فولک منطقه و دیگر بخشهای ایران اجراهای خود را برگذار میکنند.
این جشنواره در شب 8 مارس که “روز بوشهر” نام دارد به پایان میرسد، که یاداور باز شدن اولین مدرسه در این شهر در 120 سال پیش است. هر سال برنامههای مرتبط با همان سال در جشنواره نیز برگذار میشوند، مانند مراسم امضای کتاب، گرامیداشت یک استاد دانشگاه یا شهدای شهر، و یکی از این رویدادها برای مثال در سال 2017 بود که به احترام 16 آتش نشان جان باخته در تهران، 16 درخت کاشته شد.
جشنواره کوچه
یک جشنواره موسیقی دیگر در بوشهر رویدادی مستقل به نام جشنواره کوچه است و کاملا توسط مردم محلی برنامه ریزی و اجرا میشود.
این رویداد به دنبال جشنواره نام برده پیشین، تجربهای غنی را از موسیقی فولکلور از مناطق مختلف ایران ارائه میدهد. این درواقع تلاشی است برای زنده نگه داشتن میراث موسیقیایی و زبانی ایران، که طی دهههای اخیر آسیب پذیر شدهاند.
سازماندهندگان این رویداد میگویند قصد احیای ترانههای زمزمهای، نغمههای پشت پنجرههای بسته و ترانههای زیرلبی رهگذران را دارند. آنها میخواهند موسیقی فراموش شده این منطقه را زنده کنند.
ترکیبی از سبکها و ابزارآلات موسیقی
موسیقی بوشهر ترکیبی دل انگیز از سبکها و ابزارآلات موسیقیایی است که گستردگی آن از سواحل هند تا مناطقی از آفریقا را در بر میگیرد. ایرانیان همیشه دریانوردانی ماهر بودند و از چین گرفته تا کشورهای آفریقایی را سفر میکردند.
در کنار محصولات تجاری، آنها آداب و رسوم و فرهنگهای دیگری را نیز با خود به همراه میآوردند و تاثیر آنها را میتوان در مناطق جنوبی ایران مشاهده نمود. به همین دلیل است که تکیه صدا و نغمههای آفریقایی در موسیقی بوشهری بسیار شنیده میشوند. چندین سبک موسیقی بوشهری به عنوان میراث فرهنگی ناملموس ایران شناخته میشوند.
چند مثال عالی از این سبکها به این شرح هستند: شروه خانی، یک ملودی اندوهناک از عشق، زار، یک موسیقی درمانی، نیمه خوانی، موسیقی دریانوردان سوار بر کشتی و در آخر خیام خوانی که یک سنت قدیمی است و در آن اشعار خیام خوانده میشود.